بخش نهم : آموزش
اشاره
بخش نهم : آموزشفصل یکم : ضرورت آموزشفصل دوم : فضیلت آموزشفصل سوم : آداب آموزشفصل چهارم : آداب پاسخ دادن
.
ص: 218
الفصل الأوّل : وجوب التّعلیم1 / 1وُجوبُ التَّعلیمِ عَلَی العالِمِرسول اللّه صلی الله علیه و آله :ما أخَذَ اللّهُ المیثاقَ عَلَی الخَلقِ أن یَتَعَلَّموا حَتّی أخَذَ عَلَی العُلَماءِ أن یُعَلِّموا. (1)
عنه صلی الله علیه و آله :إنَّ اللّهَ تَعالی یَسأَلُ العَبدَ عَن فَضلِ عِلمِهِ کَما یَسأَلُهُ عَن فَضلِ مالِهِ. (2)
عنه صلی الله علیه و آله :لا یَنبَغی لِلعالِمِ أن یَسکُتَ عَلی عِلمِهِ ، ولا یَنبَغی لِلجاهِلِ أن یَسکُتَ عَلی جَهلِهِ ، قالَ اللّهُ جَلَّ ذِکرُهُ : «فَسْئلُواْ أَهْلَ الذِّکْرِ إِن کُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ» (3) . (4)
الإمام علیّ علیه السلام :ما أخَذَ اللّهُ عَلی أهلِ الجَهلِ أن یَتَعَلَّموا حَتّی أخَذَ عَلی أهلِ العِلمِ أن یُعَلِّموا. (5)
.
1- .أعلام الدین : ص 80 وراجع: الفردوس : ج 4 ص 84 ح 6262 وبحارالأنوار : ج 11 ص 206 .
2- .الجامع الصغیر : ج 1 ص 291 ح 1911 ، کنزالعمّال : ج 10 ص 188 ح 28983 کلاهما نقلاً عن الطبرانی فی الأوسط عن ابن عمر .
3- .النحل : 43 .
4- .المعجم الأوسط : ج 5 ص 298 ح 5365 عن جابر، کنزالعمّال : ج 10 ص 238 ح 29264 .
5- .نهج البلاغه : الحکمه 478 ، خصائص الأئمّه علیهم السلام : ص 125 ، تنبیه الخواطر : ج 2 ص 15 ، غرر الحکم : ح 9650 وفیه « . . . الجاهل أن یتعلّم . . . والعالِم أن یُعلّم» ، عوالی اللآلی : ج 4 ص 71 ح 41، بحارالأنوار : ج 2 ص 81 ح 81 و ح 83 .
ص: 219
فصل یکم : ضرورت آموزش
1 / 1 وجوب آموزش بر دانشمند
فصل یکم : ضرورت آموزش1 / 1وجوب آموزش بر دانشمندپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :خداوند از مردم برای یادگیری پیمان نگرفت ، تا آن گاه که از دانشمندان برای یاد دادن ، پیمان گرفت .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :خداوند متعال ، از مازاد دانش انسان می پرسد ، همان گونه که از مازاد دارایی اش می پرسد .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :سزاوار نیست که دانشمند ، با وجود دانشش ، خاموش بماند و سزاوار نیست که نادان ، بر نادانی اش ساکت باشد . خداوند که یادش پرشکوه باد می فرماید : «اگر نمی دانید ، از اهل ذکر بپرسید» .
امام علی علیه السلام :خداوند از مردم نادان برای یاد گرفتن [پیمان] نگرفت ، تا آن گاه که از اهل دانش برای یاد دادن [ پیمان ]گرفت .
.
ص: 220
عنه علیه السلام :ما أخَذَ اللّهُ میثاقاً مِن أهلِ الجَهلِ بِطَلَبِ تِبیانِ العِلمِ حَتّی أخَذَ میثاقاً مِن أهلِ العِلمِ بِبَیانِ العِلمِ لِلجُهّالِ ؛ لِأَنَّ العِلمَ کانَ قَبلَ الجَهلِ. (1)
الإمام الصادق علیه السلام :قَرَأتُ فی کِتابِ عَلِیٍّ علیه السلام : إنَّ اللّهَ لَم یَأخُذ عَلَی الجُهّالِ عَهداً بِطَلَبِ العِلمِ حَتّی أخَذَ عَلَی العُلَماءِ عَهداً بِبَذلِ العِلمِ لِلجُهّالِ ، لِأَنَّ العِلمَ کانَ قَبلَ الجَهلِ. (2)
الإمام علیّ علیه السلام :مِنَ المَفروضِ عَلی کُلِّ عالِمٍ أن یَصونَ بِالوَرَعِ جانِبَهُ ، وأن یَبذِلَ عِلمَهُ لِطالِبِهِ. (3)
راجع : ص 220 (حرمه کتمان العلم) و 232 (زکاه العلم) و 234 (أفضل الصدقه) و 388 (ردّ البدعه) .
1 / 2حُرمَهُ کِتمانِ العِلمِالکتاب«إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ مَا أَنزَلَ اللَّهُ مِنَ الْکِتَبِ وَ یَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَنًا قَلِیلاً أُوْلَئِکَ مَا یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ إِلاَّ النَّارَ وَ لاَ یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَمَهِ وَ لاَ یُزَکِّیهِمْ وَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ» . (4)
.
1- .الأمالی ، المفید: ص 66 ح 12، بحارالأنوار : ج 2 ص 23 ح 68 .
2- .الکافی : ج 1 ص 41 ح 1 عن طلحه بن زید ، الأمالی ، المفید : ص 66 ح 12 عن محمّد بن أبی عمیر العبدی عن الإمام علیّ علیه السلام نحوه ، منیه المرید : ص 185، بحارالأنوار : ج 2 ص 67 ح 14 .
3- .غرر الحکم : ح 9365 .
4- .البقره : 174 .
ص: 221
1 / 2 حرمت پنهان داشتن دانش
امام علی علیه السلام :خداوند ، پیمانی برای به دنبال شناخت دانش رفتن ، از مردم نادان نگرفت ، تا آن گاه که پیمان بیان کردن دانش برای نادانان را از اهل دانش گرفت؛ چرا که دانش ، پیش از نادانی بود .
امام صادق علیه السلام :در کتاب علی علیه السلام خواندم : «بی گمان ، خداوند از نادانان عهدی برای جستجوی دانش نگرفت ، تا آن که با دانشمندان عهد کرد که دانش را به نادانان بذل کنند؛ زیرا دانش ، پیش از نادانی بود» .
امام علی علیه السلام :از واجبات بر هر دانشمند ، این است که جانب پرهیز را نگه دارد و دانشش را به طالبش بذل کند .
ر . ک : ص 221 (حرمت پنهان داشتن دانش) و 233 (زکات دانش) و 235 (برترین صدقه) و 389 (نفی بدعت ها).
1 / 2حرمت پنهان داشتن دانشقرآن«کسانی که آنچه را خدا در کتاب خود نازل فرمود ، پنهان می کنند و آن را به بهای اندکی می فروشند ، جز آتش در شکم های خود فرو نمی برند و در روز رستاخیز ، خدا با آنها سخن نخواهد گفت و ایشان را پاکیزه نخواهد ساخت و برای آنها عذابی دردناک در پیش است» .
.
ص: 222
«إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ مَا أَنزَلْنَا مِنَ الْبَیِّنَتِ وَ الْهُدَی مِنم بَعْدِ مَا بَیَّنَّهُ لِلنَّاسِ فِی الْکِتَبِ أُوْلَئِکَ یَلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَ یَلْعَنُهُمُ اللَّعِنُونَ» . (1)
«وَإِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِیثَقَ الَّذِینَ أُوتُواْ الْکِتَبَ لَتُبَیِّنُنَّهُ لِلنَّاسِ وَلاَ تَکْتُمُونَهُ فَنَبَذُوهُ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ وَاشْتَرَوْاْ بِهِ ثَمَنًا قَلِیلاً فَبِئْسَ مَا یَشْتَرُونَ» . (2)
الحدیثرسول اللّه صلی الله علیه و آله :ما آتَی اللّهُ عز و جل عالِماً عِلماً إلاّ أخَذَ عَلَیهِ المیثاقَ أن لا یَکتُمَهُ أحَداً. (3)
عنه صلی الله علیه و آله :مَن کَتَمَ عِلماً مِمّا یَنفَعُ اللّهُ بِهِ فی أمرِ النّاسِ ، أمرِ الدّینِ ؛ ألجَمَهُ اللّهُ یَومَ القِیامَهِ بِلِجامٍ مِنَ النّارِ. (4)
عنه صلی الله علیه و آله :أیُّما رَجُلٍ آتاهُ اللّهُ عِلماً فَکَتَمَهُ ، لَقِیَ اللّهَ یَومَ القِیامَهِ مُلجَماً بِلِجامٍ مِن نارٍ. (5)
عنه صلی الله علیه و آله :مَن سُئِلَ عَن عِلمٍ ثُمَّ کَتَمَهُ ، اُلجِمَ یَومَ القِیامَهِ بِلِجامٍ مِن نارٍ. (6)
.
1- .البقره : 159 .
2- .آل عمران : 187 .
3- .الفردوس: ج 4 ص 84 ح 6263 عن أبیهریره، ربیع الأبرار: ج 3 ص 222 وفیه«أحدا علما»، کنزالعمّال: ج 1 ص 190 ح 29000.
4- .سنن ابن ماجه : ج 1 ص 97 ح 265 عن أبی سعید الخدری، مسند ابن حنبل: ج 3 ص 565 ح 10492 و ص 582 ح 10602 کلاهما عن أبی هریره نحوه ، المستدرک علی الصحیحین : ج 1 ص 182 ح 346 عن عبداللّه بن عمروبن العاص ، المعجم الکبیر : ج 11 ص 5 ح 10845 عن ابن عبّاس ، تاریخ بغداد : ج 6 ص 77 عن عبداللّه ولیس فیها «مِمّا یَنفَعُ اللّه ُ بِهِ فِی أمرِ النّاسِ ، أمرِ الدِّینِ» وراجع: حلیه الأولیاء : ج 2 ص 355 وتاریخ أصبهان : ج 1 ص 151 ح 115 ومنیه المرید : ص 136 وعوالی اللآلی : ج 4 ص 71 ح 40، بحارالأنوار : ج 2 ص 78 ح 66 .
5- .المعجم الأوسط: ج 5 ص 356 ح 5540 ، المعجم الکبیر: ج 10 ص 129 ح 10197 ؛ الأمالی ، الطوسی: ص377 ح 808 کلّها عن ابن مسعود، کنزالعمّال : ج 10 ص190 ح 28998 ؛ بحارالأنوار : ج 2 ص68 ح 19.
6- .سنن الترمذی: ج 5 ص 29 ح 2649 عن أبی هریره ، سنن ابن ماجه: ج 1 ص 97 ح 264 عن أنس، مسند ابن حنبل: ج 3 ص 153 ح 7948 وص172 ح 8055 کلاهما عن أبی هریره ، المستدرک علی الصحیحین: ج 1 ص 182 ح 344 346 عن أبی هریره وعبداللّه بن عمرو بن العاص ، تاریخ بغداد: ج 5 ص 160 عن ابن عبّاس و ج 2 ص 33 نحوه ، مسند أبی داود الطیالسی: ص 330 ح 2534 عن أبی هریره، کنزالعمّال : ج 10 ص 190 ح 29001 ؛ تنبیه الخواطر: ج 2 ص 7 نحوه .
ص: 223
«بی گمان ، کسانی که آنچه ما از روشنگری ها و رهنمودها فرو فرستادیم و پس از آن که آن را در کتاب برای مردم بیان کردیم، پنهان می دارند، خداوند و همه لعنت کنندگان، آنان را لعنت می کنند» .
«و [ به یاد آور ] هنگامی را که خداوند از اهل کتاب پیمان گرفت که [ محتوای ] آن را برای مردم ، توضیح دهند و آن را پنهان نکنند . پس آن را پسِ پشتِ خویش افکندند و آن را به بهای اندکی فروختند ؛ و چه بد داد و ستدی کردند» .
حدیثپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :خداوند عز و جل به دانشمندی دانش عطا نکرد ، جز آن که از او پیمان گرفت که آن را از هیچ کس پنهان ندارد .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هرکس دانشی را که خداوند ، آن را برای امور دینی مردم سودمند قرار داده است ، پنهان کند ، خداوند ، روز قیامت او را با لگامی از آتش ، لگام می زند .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هر کس که خداوند به او دانشی بدهد ، ولی آن را پنهان کند ، خداوند را در روز قیامت با لگامی از آتش ، ملاقات می کند .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هرکس از دانشی پرسیده شود و آن را پنهان کند ، روز قیامت ، با لگامی از آتش ، لگام زده می شود .
.
ص: 224
عنه صلی الله علیه و آله :العِلمُ لا یَحِلُّ مَنعُهُ. (1)
عنه صلی الله علیه و آله :إذا لَعَنَ آخِرُ هذِهِ الاُمَّهِ أوَّلَها ، فَمَن کَتَمَ حَدیثاً فَقَد کَتَمَ ما أنزَلَ اللّهُ. (2)
عنه صلی الله علیه و آله :مَثَلُ الَّذی یَتَعَلَّمُ العِلمَ ثُمَّ لا یُحَدِّثُ بِهِ کَمَثَلِ الَّذی یَکنِزُ الکَنزَ فَلا یُنفِقُ مِنهُ. (3)
عنه صلی الله علیه و آله :لا أعرِفَنَّ رَجُلاً مِنکُم عَلِمَ عِلماً فَکَتَمَهُ فَرَقاً (4) مِنَ النّاسِ. (5)
الإمام علیّ علیه السلام :إنَّ العالِمَ الکاتِمَ عِلمَهُ یُبعَثُ أنتَنَ أهلِ القِیامَهِ ریحاً ، یَلعَنُهُ کُلُّ دابَّهٍ حَتّی دَوابِّ الأَرضِ الصِّغارِ. (6)
عنه علیه السلام :لا تُمسِک عَن إظهارِ الحَقِّ إذا وَجَدتَ لَهُ أهلاً. (7)
عنه علیه السلام :مَن کَتَمَ عِلماً فَکَأَنَّهُ جاهِلٌ. (8)
عنه علیه السلام :الکاتِمُ لِلعِلمِ غَیرُ واثِقٍ بِالإِصابَهِ فیهِ. (9)
.
1- .فردوس الأخبار: ج 3 ص 96 ح 4015 عن أبی هریره ، مسند الشهاب: ج 1 ص 85 ح 84 عن أنس، کنزالعمّال : ج 10 ص 134 ح 28670 .
2- .سنن ابن ماجه: ج 1 ص 97 ح 263 عن جابر، کنزالعمّال : ج 1 ص 79 ح 905 .
3- .المعجم الأوسط: ج 1 ص 213 ح 689 ، الفردوس: ج 4 ص 135 ح 6421 نحوه وکلاهما عن أبی هریره ، فیض القدیر: ج 5 ص 650 ح 8137، کنزالعمّال : ج 10 ص 190 ح 28995 .
4- .الفَرَق بالتحریک : الخوف (الصحاح: ج 4 ص 1541).
5- .کنزالعمّال: ج 10 ص 217 ح 29152 و ص 306 ح 29532 کلاهما نقلاً عن ابن عساکر فی التاریخ عن أبی سعید الخدری .
6- .المحاسن : ج 1 ص 361 ح 777 عن طلحه بن زید عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 2 ص 72 ح 36 .
7- .غرر الحکم : ح 10188، عیون الحکم والمواعظ : ص 518 ح 9399 .
8- .کنز الفوائد: ج 1 ص 349 ، نثر الدرّ: ج 1 ص 285 وفیه «جهله» ، غرر الحکم: ح 8297، بحارالأنوار : ج 2 ص 67 ح 12 .
9- .غرر الحکم : ح 1544، عیون الحکم والمواعظ : ص 49 ح 1236 .
ص: 225
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :منع دانش ، روا نیست .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هنگامی که [نسل های] آخر این امّتْ اوّلش را لعنت کند ، هرکس حدیثی را پنهان بدارد ، بی گمان ، آنچه را خداوند عز و جلنازل کرده ، پنهان داشته است .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :مَثَل کسی که دانش می آموزد ، ولی آن را بازگو نمی کند ، مَثَل کسی است که گنج می اندوزد ، ولی از آن خرج نمی کند .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :نبینم کسی از شما دانشی را آموخته باشد ، ولی از ترس مردم، آن را پنهان بدارد !
امام علی علیه السلام :دانشمند پنهان کننده دانشش ، بدبوترینِ اهل قیامت است و همه جنبندگان ، حتّی حشرات کوچک زمین ، او را نفرین می کنند .
امام علی علیه السلام :از اظهار حق ، خودداری مکن، هرگاه اهلش را یافتی .
امام علی علیه السلام :آن که دانشی را پنهان کند ، گویی نادان است .
امام علی علیه السلام :پنهان کننده دانش ، به درستی دانشش بی اعتماد است .
.
ص: 226
عنه علیه السلام فی خُطبَتِهِ لَمّا بویِعَ وبَعدَ إخبارِهِ بِابتِلاءِ النّاسِ : وَاللّهِ ما کَتَمتُ وَسمَهً ، ولا کَذَبتُ کِذبَهً. (1)
الإمام الباقر علیه السلام :العُلَماءُ فی أنفُسِهِم خانَهٌ إن کَتَمُوا النَّصیحَهَ ، إن رَأَوا تائِهاً ضالاًّ لا یَهدونَهُ أو مَیِّتاً لا یُحیونَهُ ، فَبِئسَ ما یَصنَعونَ ، لِأَنَّ اللّهَ تَبارَکَ وتَعالی أخَذَ عَلَیهِمُ المیثاقَ فِی الکِتابِ أن یَأمُروا بِالمَعروفِ وبِما اُمِروا بِهِ ، وأن یَنهَوا عَمّا نُهوا عَنهُ ، وأن یَتَعاوَنوا عَلَی البِرِّ وَالتَّقوی ، ولا یَتَعاوَنوا عَلَی الإِثمِ وَالعُدوانِ. (2)
راجع : ص 218 (وجوب التعلیم علی العالم) و 232 (زکاه العلم) و 234 (أفضل الصدقه) و 388 (ردّ البدعه) .
1 / 3الوَلایَهُ والتَّعلیمرسول اللّه صلی الله علیه و آله لِمُعاذٍ لَمّا بَعَثَهُ إلَی الیَمَنِ : یا مُعاذُ ، عَلِّمهُم کِتابَ اللّهِ ، وأحسِن أدَ بَهُم عَلَی الأَخلاقِ الصّالِحَهِ . . . ثُمَّ بُثَّ فیهِمُ المُعَلِّمینَ. (3)
الإمام علیّ علیه السلام :فَأَمّا حَقُّکُم عَلَیَّ فَ . . . تَعلیمُکُم کَی لا تَجهَلوا ، وتَأدیبُکُم کَیما تَعلَموا. (4)
.
1- .الکافی: ج 1 ص 369 ح 1 ، الغیبه للنعمانی: ص 202 ح 1 کلاهما عن علیّ بن رئاب عن الإمام الصادق عن الإمام علیّ علیهماالسلام ، نهج البلاغه: الخطبه 16 ، غرر الحکم: ح 10124 وفیهما «وشمه» ، بحارالأنوار : ج 5 ص 218 وراجع: منیه المرید : ص 185 آداب یختصّ بها المعلّم: بذل العلم عند وجود المستحقّ وعدم البخل به ، وإظهار الحقّ بحسب الطاقه من غیر مجامله لأحد .
2- .الکافی : ج 8 ص 54 ح 16 عن یزید بن عبداللّه عمّن حدّثه .
3- .تحف العقول : ص 25، بحارالأنوار : ج 77 ص 127 ح 33 .
4- .نهج البلاغه : الخطبه 34 .
ص: 227
1 / 3 مسئولیت رهبر در آموزش
امام علی علیه السلام در خطبه هنگام بیعتش و پس از آگاهی دادن درباره آزموده شدنِ مردم : به خدا سوگند که جزیی ترین نشانه ای را پنهان نکردم و کوچک ترین دروغی نگفتم .
امام باقر علیه السلام :اگر دانشمندان ، نصیحت را پنهان دارند ، به خود خیانت کرده اند . اگر سرگشته ای گم راه را دیدند و او را ره ننمودند و یا مرده ای را زنده نکردند ، وه که چه کار زشتی کرده اند ؛ چون خداوند تبارک و تعالی در کتاب از ایشان پیمان گرفت که به معروف و آنچه فرمان یافته اند ، فرمان دهند و از آنچه نهی شده اند ، نهی کنند و بر نیکوکاری و پرهیزگاری همیاری نمایند و در گناه و ستم ، همیاری نکنند .
ر . ک : ص 219 (وجوب آموزش بر دانشمند) و 233 (زکات دانش) و 235 (برترین صدقه) و 389 (نفی بدعت ها) .
1 / 3مسئولیت رهبر در آموزشپیامبر خدا صلی الله علیه و آله خطاب به معاذ ، هنگامی که او را به سوی یمن فرستاد : ای معاذ! به آنان ، کتاب خدا را بیاموز و آنها را به اخلاق نیکو تربیت کن ... . سپس آموزگاران را در میان آنها پخش کن .
امام علی علیه السلام :امّا حقّ شما بر من ... این است که به شما بیاموزم تا نابخردی نکنید و ادب بیاموزم تا دانا باشید . (1)
.
1- .منظور از تعلیم و تأدیب را می توان آموزش و پرورش دانست که رهبر جامعه بدان موظّف است ؛ یعنی هم رشد دانایی ها و آگاهی ها ، و هم تربیت اخلاقی و پرورش صفات عالی و کمالی انسان . (م)
ص: 228
عدّه الداعی :یُروی عَن سَیِّدِنا أمیرِ المُؤمِنینَ علیه السلام : أ نَّهُ لَمّا کانَ یَفرُغُ مِنَ الجِهادِ یَتَفَرَّغُ لِتَعلیمِ النّاسِ وَالقَضاءِ بَینَهُم ، فَإِذا یَفرُغُ مِن ذلِکَ اشتَغَلَ فی حائِطٍ لَهُ یَعمَلُ فیهِ بِیَدِهِ وهُوَ مَعَ ذلِکَ ذاکِرٌ للّهِِ جَلَّ جَلالُهُ. (1)
.
1- .عدّه الداعی : ص 101 ، إرشاد القلوب : ص 218، بحارالأنوار : ج 103 ص 16 ح 70 .
ص: 229
عدّه الداعی :روایت شده است که امام علی علیه السلام هنگامی که از جهاد فارغ می شد ، به آموزش مردم و داوری میان ایشان می پرداخت و چون از این کار فارغ می شد ، در باغ خود ، کار می کرد و در همه این احوال ، به یاد خدای عز و جلبود .
.
ص: 230
الفصل الثانی : فضل التّعلیم2 / 1سُنَّهُ الأَنبِیاءِالکتاب«رَبَّنَا وَ ابْعَثْ فِیهِمْ رَسُولاً مِّنْهُمْ یَتْلُواْ عَلَیْهِمْ ءَایَتِکَ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتَبَ وَ الْحِکْمَهَ وَ یُزَکِّیهِمْ إِنَّکَ أَنتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ» . (1)
«کَمَا أَرْسَلْنَا فِیکُمْ رَسُولاً مِّنکُمْ یَتْلُواْ عَلَیْکُمْ ءَایَتِنَا وَ یُزَکِّیکُمْ وَ یُعَلِّمُکُمُ الْکِتَبَ وَ الْحِکْمَهَ وَ یُعَلِّمُکُم مَّا لَمْ تَکُونُواْ تَعْلَمُونَ» . (2)
«لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولاً مِّنْ أَنفُسِهِمْ یَتْلُواْ عَلَیْهِمْ ءَایَتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَبَ وَالْحِکْمَهَ وَإِن کَانُواْ مِن قَبْلُ لَفِی ضَلَلٍ مُّبِینٍ» . (3)
«هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولاً مِّنْهُمْ یَتْلُواْ عَلَیْهِمْ ءَایَتِهِ وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتَبَ وَ الْحِکْمَهَ وَ إِن کَانُواْ مِن قَبْلُ لَفِی ضَلَلٍ مُّبِینٍ» . (4)
.
1- .البقره: 129.
2- .البقره: 151.
3- .آل عمران: 164.
4- .الجمعه: 2 .